‘Zacht zand te koop! Zacht zand te koop!’
Een groepje jonge kinderen staat bij de rand van de zandbak en roept luid en duidelijk over het schoolplein dat er zacht zand te koop is.
Na al die jaren blijft het mij verbazen dat vrijwel alle kinderen gefascineerd raken door de structuur van het zand. Ik heb nog geen kind meegemaakt die niet begreep wat het onderscheidt tussen ‘zacht’ en ‘hard’ zand betekende. Ik zie het telkens weer gebeuren, bij het bouwen met zand wordt het harde zand gebruikt voor een stevig fundament en het zachte zand vormt de afwerking. Of het nu om een berg, taart of kasteel gaat.
Van wie hebben ze dit geleerd?
Niet van mij! Ik open de dag ‘s ochtend niet met een kring in de zandbak voor een les over zandkastelen bouwen.
De kinderen bouwen op een heel handige manier met zand. Net zo handig als het gebruik maken van wol voor warme kleding, plastic om een elektriciteitsdraad, water in een zwanenhals tegen de stank en leer voor een voetbal. Want een voetbal van aardewerk, tja, dat zou een heel nieuwe wending geven aan het voetbalspel.
Kun je het voor je zien wat er gebeurd als je tegen een aardewerken voetbal aan schopt? Ik vermoed van wel. Toch weet ik bijna zeker dat je dit nooit in het echt hebt uitgeprobeerd.
Hoe komt het dat je dit weet?
Denk eens aan de aardewerken kopjes die je hebt laten vallen. Je weet hoe het materiaal reageert op een harde klap, doordat je dit hebt ervaren. Zo weten de kinderen hoe ze kunnen bouwen met zand. Want zo leren we, we proberen uit, zijn nieuwsgierig. Soms bewust, soms onbewust. Met plan of zonder plan. We doen, we handelen, we onthouden. We zijn in staat deze ervaringskennis te gebruiken op een ander moment.
Bewust handelen en ervaren, is de basis voor onderwijs in wetenschap en technologie.
